Als ergens een deur sluit...

In zes stappen van jouw ‘panic room’ naar je eigen ‘control room’

Als ergens een deur sluit
Tja, en dan gebeurt het je. Een deur in je leven die onherroepelijk sluit. Werk, gezondheid, familie, partner. Het kan elk van deze deuren zijn, of elke willekeurige andere. Een deur die belangrijk voor je was. Belangrijk omdat het je energie gaf, of plezier, of liefde en verbinding, of eigenwaarde of wat het voor jou ook maar is. Feit is dat die deur nu dicht is en jij mag dealen met de situatie. De uitdrukking in dit verband is natuurlijk dat als er ergens een deur sluit, er ergens anders een raam open gaat. Als het goed is… Want wat als dat niet zo is? Wat als die ene deur sluit, en jij opgesloten raakt? In dit blog reik ik je een 6-stappen plan aan om ervoor te zorgen dat jij buiten geraakt.

Opgesloten
Wanneer die ene belangrijke deur is gesloten, hoe zorg jij ervoor dat je niet zoekt naar dat ene raam dat open zou moeten gaan? Soms voelt dat namelijk gewoon niet zo. Dat er überhaupt een raam is, bedoel ik. Soms voelt het alsof je opgesloten zit en er geen enkele uitweg meer lijkt te zijn. Een enkeling verkiest dit gevoel boven alle andere. Dat gevoel dat jouw situatie echt geen mogelijkheden meer biedt; dat het hopeloos is. Heel eerlijk? Dat gevoel heb ik zelf ook wel eens. Heel erg beklemmend!

Maar wat dan? Dan voel je je opgesloten in de situatie. Zeker, levenservaring en leeftijd helpen enorm... maar ze zijn geen garantie dat dit jou nooit (meer) overkomt.

Escape room
Een hot ding tegenwoordig! Elke zichzelf respecterende hipster moet daar een keer geweest zijn. Het liefst natuurlijk in een of ander tropisch oord compleet met virtual reality. Zelfs voor basisschoolleerlingen is er tegenwoordig zoiets als een escape room. Dus waarom dit principe van de escape room dan niet toepassen op jouw situatie waarin jij je opgesloten voelt?

Een escape room is namelijk spannend en uitdagend! En per definitie kom je er uit. Heelhuids ook nog. Gaaf idee toch? Wat je daarvoor te doen hebt, is gebruik maken van je intelligentie om te puzzelen en creativiteit om mogelijkheden en opties te zien waar ze niet lijken te zijn. Wat je te doen staat is ervoor zorgen dat jij speelruimte hebt. Figuurlijk en letterlijk!

Laat ik deze vergelijking met de escape room nog wat verder uitwerken.

Stel, je bevindt je in zo’n afgesloten ruimte. Met één zekerheid: als jij niks doet en berust in de situatie blijf je opgesloten. Nu is de eerste keus makkelijk niet waar? Precies, je neemt even een moment om je te bezinnen op je situatie. Waar ben je precies? Hoe ziet de ruimte eruit? Welke aanwijzingen zie je al direct?

De vraag hoe je daar gekomen bent, is veel minder relevant. Je bent er en je hebt maar één doel: eruit. De reden overigens dat het minder relevant is hoe je daar gekomen bent, zit ‘m in het feit dat daarbij stilstaan je in gedachte mee terug neemt naar en vasthoudt in het verleden. Terwijl dat verleden er nou juist voor gezorgd heeft dat je hier zit. Een vicieuze cirkel redenering als je het mij vraagt. Tijd dus om daar uit te breken.

Panic room of control room?
Wat ik persoonlijk het allermoeilijkst vind in een dergelijke situatie is dat mijn escape room niet verandert in een panic room. Je kunt je namelijk zó opgesloten voelen, zó ontzettend vast in je eigen gedachten dat er geen uitweg meer is, althans van waaruit jij op dat moment kijkt. Paniek ligt dan op de loer. En voor wie dat nog nooit ervaren heeft: gefeliciteerd. Wat moet dat fijn zijn! Maar voor wie dat gevoel wel kent… enorm klote (en dan druk ik me voorzichtig uit). We kunnen elkaar de hand schudden. Helaas. Want gevoelde paniek is -weet ik uit ervaring- zo vreselijk verschrikkelijk allesoverheersend… daar is bijna geen uitweg te vinden. Bijna. De uitweg is er wel. En die wetenschap -dat er altijd ergens een uitweg is- is misschien wel de grootste steun. Jij kunt van jouw panic room echt een control room maken. Been there, done that. Doe maar ‘s het volgende.

1.  Herken en erken jouw staat van paniek. En dat mag zo klein zijn als “oh ja, oké, nu sta ik op standje paniek. Help!” Simpelweg benoemen (hardop als dat helpend is) dat jouw systeem zich in die stand bevindt. Je zult direct merken dat er op datzelfde moment al ruimte ontstaat.

2.  Gebruik deze ruimte om jouw bewuste aandacht te focussen op je ademhaling. Je hoeft er verder niks aan te veranderen. Alleen geconcentreerd waarnemen hoe jouw ademhaling in en uit, in en uit je longen gaat.

3.  Doe dit gedurende een minuut of 2 met je volledige aandacht. Na deze 2 minuten; merk eens op wat er nu al veranderd is. Mogelijk voel je dat je hartslag rustiger is geworden? Mooi! Blijf nog even met je aandacht hier, bij je ademhaling.

4.  Wanneer jij zover bent, en je hartslag is rustiger geworden, adem dan een paar keer diep in en uit. Dit diepe ademhalen zorgt ervoor dat er meer zuurstof in je bloed wordt opgenomen, waardoor je ontspant. Ook diep zuchten (met je hoofd nadrukkelijk rechtop, of omhoog gericht!) geeft je hersenen een signaal dat het systeem mag ontspannen.

5.  Gebruik deze relatieve ontspanning om jezelf de vraag te stellen: wat heb ik nu nodig om …? Dat kan van alles zijn… bijvoorbeeld: Om weer helemaal vrij van spanning te zijn. Om me relaxed te voelen. Om me veilig te voelen. Om me neutraal te voelen. Om mogelijkheden te zien. Kijk maar wat voor jou werkt. Jij hebt nu weer volledige controle over wat jij denkt, wilt denken en hoe dat positieve invloed heeft op wat er allemaal van binnen gebeurt.

6.  De kans is groot dat je je nu heel bewust bent geworden van hoe jij jezelf in paniek modus hebt gebracht, hoe dat disfunctioneel is, en hoe je er dus ook weer uit bent gekomen. Vaak is één enkele helpende gedachte al genoeg om van jouw panic room een control room te maken. Gun jezelf die paar minuten. Het werkt echt.

Paniek is een constructie, een opeenstapeling van niet helpende, negatieve of zelfs angstige gedachten in ons brein, die daardoor geen uitweg meer ziet. Door jezelf te ontspannen, ontstaat er heel fysiek een andere stroom aan neuronen en hormonen die onze ontspanningsmodus weer activeert. En een ontspannen systeem maakt letterlijk ruimte vrij in je hoofd. Ruimte om anders tegen jouw situatie aan te kijken. Ruimte om de controle terug te pakken. In meer technische termen zorg je er op deze wijze voor dat jouw sympatische systeem weer in balans gebracht wordt door je parasympatische systeem. Stress versus ontspanning. Best gaaf om te weten, niet?

Van control room naar speelruimte
Nu je weer de controle hebt en neutraal of zelfs relaxt kunt zijn, is het tijd om de ontstane speelruimte te benutten. Terug naar de escape room van het begin. Hip, hot en happening. En zo kan het ook zijn in jouw hoofd! Niet een ruimte waarin jij opgesloten zit. Wel een ruimte waarin je mag spelen. Waarin er kansen en mogelijkheden zijn. Kansen en mogelijkheden om iets te ontdekken aan en te leren over jezelf. En nu wordt het plotseling leuk! Want wie houdt er nou niet van spelen? Ja oké, als je een doorgewinterde zuurpruim bent. Maar voor het gemak ga ik er vanuit dat jij als je dit leest, niet tot die categorie behoort. En wel tot de categorie die het fijn vindt, ja zelfs nodig heeft, zichzelf te blijven ontwikkelen. Daar zijn spelen en luchtigheid voor mij onlosmakelijk mee verbonden. Het mag ook leuk zijn toch?

Dus als je dan je speelruimte, je creativiteit kunt gebruiken, waarvoor zet je ‘m in? Mijn suggestie? Om de weg naar buiten te vinden! Nu alleen nog gaan!

En daar sta je dan. Buiten of op de gang. In elk geval op een plek waar jij kunt kiezen. Kiezen om terug te gaan jouw escape room in, of om die deur te sluiten, om je heen te kijken en daar jouw mogelijkheden te verkennen. Misschien zijn ze eindeloos, misschien is het er maar één. In elk geval is dat al 1000 maal meer dan je hiervoor had!

Buitenruimte verkennen
Is dit nou makkelijk? Nee. Dat zul je mij niet horen zeggen. En het kan wel. Het vergt aandacht, focus, doorzettingsvermogen en de wil om eruit te komen. Buiten jouw escape room ligt een wereld aan mogelijkheden. Aan jou de keus. In ieder geval kun je met deze stappen steeds weer een beetje sneller ‘ontsnappen’ en jouw eigen buitenruimte verder verkennen.